Boulogne Sur Mer, Tbilisi, Mexico City, Grenoble, Parijs én… Gorinchem. Allemaal steden die de Utrechtse kunstenaar JanIsDeMan (pseudoniem van Jan Heinsbroek) opsierde met zijn 3D graffitikunst. In Gorinchem prijkt zijn werk in een aantal stegen in het centrum van de stad. Het is onderdeel van de plannen van ondernemersvereniging Hartje Gorkum om de binnenstad nog aantrekkelijker te maken. 

Gorinchem kende hij eigenlijk alleen van de borden boven de snelweg, maar sinds hij hier werkte heeft Heinsbroek zijn hart verpand aan ons stadje. ,,Een heel gezellige plek. Tof dat ik die met mijn muurschilderingen nog een beetje interessanter heb kunnen maken. Dat is altijd het uitgangspunt van mijn werk: het moet niet alleen mooi zijn, het moet ook echt iets toevoegen aan de omgeving. Met een muurschildering kun je van een anonieme plek iets waardevols maken. Ik vind een werk geslaagd als voorbijgangers zien dat er met bloed, zweet en tranen aan geschilderd is en dat dat iets unieks en speels heeft opgeleverd.’’
Rond zijn elfde begon Heinsbroek, zoals hij het zelf zegt, ‘op muren te tekenen’. Hij had allerlei baantjes voor hij zich een aantal jaren geleden helemaal aan zijn muurschilderingen kon wijden. Zijn stijl is herkenbaar: de muurschilderingen hebben bijna altijd een 3D-effect en regelmatig verwerkt Heinsbroek bestaande elementen – een scheur in de muur, een schoorsteen – in zijn werk. Dat maakt elke schildering uniek. ,,Ik vind het tof om het oog voor de gek te houden. Het maken van een concept is daarom een belangrijk en tijdrovend onderdeel van mijn werk. Bijna alle tekeningen die ik maak, passen echt alleen op die ene plek.’’
Soms begint het met een idee, en zoekt Heinsbroek daar vervolgens een gebouw bij. Dat geldt bijvoorbeeld voor een werk dat hij in Tbilisi maakte. Hij zocht de perfecte muur om een enorme speaker te schilderen en vond die in de Georgische hoofdstad. Het kostte hem drie maanden lobbyen om er aan de slag te mogen. Voor andere projecten wordt hij gevraagd. ,,Ik ben gezegend omdat vrijheid en werk in opdracht vaak hand in hand gaan. Een opdrachtgever heeft dan een basisidee en dat vullen we samen verder in. Zo is het ook in Gorinchem gegaan.’’

Historie

Met de muurschilderingen van Heinsbroek wilde Hartje Gorkum een link leggen tussen de plek en de bedrijvigheid die daar plaatsvindt of -vond. Zo kwam er een kledingrek in de steeg naast Van Zuilen, en een megagrote kroket op de zijmuur van de Febo. Daarmee staan de werken in een mooie traditie; iedere Gorcumer kent de schildering van het blik zoute bollen op de plek waar vroeger bakkerij De Kroes was gevestigd. Heinsbroek: ,,Er waren een paar plaatsen aangewezen waar plek was voor een muurschildering. Samen met de opdrachtgever ben ik gaan kijken. Wat voor panden zijn het? Wat voor verhaal zit eraan vast? Wat is de historie van de plek? Zo werkten we samen naar de ontwerpen toe.’’

De manier waarop Heinsbroek fysieke elementen in zijn werk integreert, doet soms denken aan de wereldberoemde werken van de Britse kunstenaar Banksy. Of Heinsbroek zich door hem of andere kunstenaars laat inspireren? ,,Ja, ik kijk de hele dag mijn ogen uit’’, zegt hij lachend. ,,Ik raak geïnspireerd door andere kunstenaars, maar ook door heel alledaagse dingen. De glans op een nagel. Een snoepje dat op tafel ligt en twee schaduwen maakt. De manier waarop het licht van bovenaf op een stoel valt. Ik bestudeer continu licht, kleur en vormen.’’

Stegenroute

De Gorcumse VVV heeft een Stegenroute uitgezet die langs tien muurschilderingen leidt –  de meeste van Heinsbroeks hand. ,,Ik vind het best bijzonder dat zo veel van mijn werken op één plek te zien zijn. Voor mij voelt Gorinchem daardoor een beetje als mijn persoonlijke openlucht-galerie. Ik krijg ook alleen maar positieve reacties. Toen ik aan het werk was, maakte ik al regelmatig een praatje met enthousiaste voorbijgangers. Nu hoor ik via-via of via de socials dat veel mensen het tof vinden. Dat voelt als een hele eer.’’

Het is de moeite om de stad in te gaan en de muurschilderingen van JanIsDeMan zelf te ervaren. Het heeft iets bijzonders om de hoek om te slaan en in een rustige steeg oog in oog te staan met een van zijn trompe-l’oeils. Kiezen is altijd moeilijk, maar gevraagd naar zijn favorieten, wijst Heinsbroek als eerste de kroket op de zijmuur van de Febo aan. ,,Die werkt heel goed als optische illusie. Bovendien heb ik daar gebruik gemaakt van een luchtkast die aan de muur hing. Die zat precies op de plek waar de schildering moest komen. Daar heb ik toen de muntengleuf van de automatiek van gemaakt. Tof als je zo van een nadeel een voordeel kunt maken.’’  

Naaimachine 

De tweede schildering die Heinsbroek noemt, is de naaimachine in de Burgstraat. ,,Dat was een grauwe, blinde muur. Met die schildering is er heel veel sfeer aan de locatie toegevoegd. Bovendien vind ik het verhaal heel mooi. Op het moment dat Corrie na ruim dertig jaar stopte met haar kledingreparatie, kwam deze schildering op de muur tegenover haar zaak. Dat maakt het extra bijzonder. De tekening zelf is gebaseerd op een naaimachine die ik heb bestudeerd in de winkel van Van Keekem in de Haarstraat – de oudste naaimachinewinkel van Nederland. Dat maakt het verhaal helemaal rond.’’

Nieuwsgierig geworden naar de muurschilderingen van JanIsDeMan? Op mooigorinchem.nl is een route uitgestippeld langs alle muurschilderingen in de binnenstad. Zoek op de pagina op ‘stegenroute’.

—

JanIsDeMan
info@Janisdeman.com
janisdeman.com

—

Dit is een artikel uit GRNCHM Business & Lifestyle #2024. Klik hier om het volledige magazine te lezen.